Venlo

Venlo heeft een nieuw college en een nieuw coalitieakkoord. Zes wethouders acht men nodig. Er waren diverse mogelijkheden maar de partijen kozen meteen voor de eerste aangereikte optie. In het vandaag gepresenteerde programma zien we positieve maar ook negatieve elementen terug.

Zes dagen na de verkiezingen stelde de informateur (Verheijen) in zijn rapport over de verkennende gesprekken, dat een coalitie van het huidige college (VVD, CDA, PvdA) aangevuld met VenLokaal moest worden ‘onderzocht’. Drie weken later is die coalitie gesmeed.

Een meesterzet van de informateur en formateur (beiden VVD) om vooral de VVD (verloor vier zetels!) aan de macht te houden, aangevuld met een vernieuwd/verzwakt CDA en twee partijen met leiders die hoe dan ook wethouder wilden worden? Missie geslaagd maar of Venlo en de Venlonaren daar echt beter van worden valt nog te bezien.

Onder de noemer loslaten in vertrouwen hebben VVD, CDA, PvdA en Venlokaal een programma opgesteld waarmee men de komende vier jaren de gemeente wenst te besturen. Er komen zes wethouders waarvan er eentje halverwege de rit gewisseld gaat worden.

Dat er met de op de gemeente afkomende gedecentraliseerde taken (zorg, jeugdzorg, ziektekosten, werkvoorziening) een wethouder bij moest was ook de SP helder, maar zes is wel een beetje veel van het goede. Het lijkt dat dit is ingegeven omwille van de eigen machtspositie van de oude coalitiepartijen in dit nieuwe college.

Maar laten we ook eerlijk zijn, er zitten elementen in het coalitieprogramma waar de SP het van harte mee eens is. Zoals meer luisteren naar de burgers van de stad, de buurt lijkt een beetje de schaal van de toekomst te worden, meer aandacht voor mantelzorgers, meer kansen voor lokale ondernemers als het gaat bij inkoop door de gemeente, en een nieuwe bestuurscultuur.

We hopen oprecht dat het er van komt, maar plaatsen er direct ook vraagtekens bij want de gemaakte afspraken zijn vaag beschreven of worden vooruitgeschoven.

Regeren op hoofdlijnen kan alleen wanneer je het ook op detail met mekaar eens kunt worden, nu worden er open eindes ingebouwd waar men pas later over gaat spreken met elkaar, dat kan nog de nodige wrijving veroorzaken.

Onhandig of was dit juist de tactiek van de formateur, om zo partijen gebonden te krijgen die bij een discussie over een moeilijk onderwerp eigenlijk geen kant meer uitkunnen en de gemakkelijke weg kiezen om aan het stuurwiel te blijven en dan instemmen met de wensen van de grootste partij (lees VVD)? We zullen zien maar deze constructie baart zorgen. Nu al.

Alle zaken die gesteld worden in het nieuwe coalitieprogramma zijn de afgelopen vier jaren al aan de orde geweest. En tot het einde van de rit lieten de coalitiepartijen (VVD, CDA, PvdA) zien dat er op geen enkele wijze geluisterd is naar de burgers.

Hoe kun je veranderingen doorvoeren als je de oude plannen en bestuurscultuur zegt te willen bijstellen met mensen en partijen die daarin de afgelopen vier jaar faalden?

De conclusie kan niet anders zijn dat de oude coalitie op de oude voet verder gaat maar iemand nodig had die bij het kruisje tekende om de meerderheid in de gemeenteraad te realiseren.

In VenLokaal is die gevonden maar het wisselgeld is mager, op het program zit geen duidelijke VenLokaal-stempel, ook hierin (zoals inkoop en kernenbeleid) blijft het vooralsnog bij wensdenken en vaagheden; in de financiële paragraaf staan nog veel zaken als “pm” of met een vraagteken opgenomen.

We veronderstellen bescheiden het fout te zien en blij verrast te worden met sociaal beleid. Het programma zet echter bezuinigingen door op zaken waar VenLokaal en ook PvdA toch echt geen voorstander van waren, zoals kortingen op subsidies, sport en zorg.

Hoe fel was het CDA niet richting de VVD in de campagne als het ging om de lasten? Hoe hamerde de PvdA niet op de trom om meer kansen voor arbeid en zorg? Hoe zeer wilde de VVD ons niet doen geloven dat alleen zij goed was voor de economie in onze regio?

Dat laatste is overigens het enige wat terug te vinden is in het coalitieprogramma, dat vooral een VVD-stempel kent, net als het vorige program uit 2010.

Het CDA wilde als gezegd doen geloven dat zij de lasten omlaag zou brengen. Niets van terug te vinden in het coalitieprogramma, de OZB mag dan losgekoppeld worden van de afvalstoffenheffing, het CDA tekent gewoon voor het op laten lopen van de OZB met de inflatie.

De PvdA wilde hameren op zorg en pochte zelfs dat zij het zorgwiel in Venlo had uitgevonden maar tekent nu voor verdere bezuinigingen, zoals op de GGD.

Dan de nieuwe partner in het speelveld, Venlokaal. de partij waarvan de SP oprecht hoopte dat ze vernieuwing in de coalitie zou brengen. Wat we tot nu toe zien stelt ons toch wel teleur.

Want hoe kan deze partij tekenen voor een coalitieakkoord waarin staat dat grote projecten worden afgemaakt (de bal wordt afgeschoven naar marktpartijen) en de overheid terughoudend is? Wat is over van de vurige pleidooien om het fort op het kazerneterrein te behouden? Gewoon ingeleverd en getekend bij het kruisje?

Er zijn aardige ambities geformuleerd. Subsidies moeten makkelijker verkrijgbaar zijn door minder regels die tevens minder gecontroleerd worden. Klinkt goed maar kan ook heel anders uitpakken, zoals weliswaar meer efficiënter werken maar ook meer subsidieaanvragen of misbruik door een gebrek aan controle.

Hetzelfde geldt bij een in theorie goed plan van buurtbeheer. Dat kan goed uitpakken maar de ‘zoek het maar uit’ houding kan ook leiden tot zaken als plekken waar men het beter voor elkaar heeft dan elders en mensen die buiten de boot vallen.

Minder regels en zelfs minder controle, dat laatste is een herhaling van de historische fouten die leidden tot de crisis. Conclusie: ook het nieuwe beleid blijft neoliberaal. Dat is weinig hoopvol.

De SP had graag na haar winst (op 19 maart verdubbelde de partij haar zetelaantal) meegedaan aan een nieuwe coalitie. Sterker, op ons initiatief kwamen enkele partijen met een te verwachten links profiel bij elkaar om te kijken of er andere mogelijkheden waren. Maar uiteindelijk hebben de regenten besloten om op de oude voet verder te gaan.

De formele en informele gesprekken die we met diverse partijen voerden (o.a. met LD, VL, D66, GL, PvdA) zorgden weliswaar dat we nader tot elkaar kwamen maar leidden niet tot concrete afspraken of zelfs een alternatieve coalitie.

Een alternatief was namelijk wel degelijk mogelijk. De partijen die nu een coalitie vormen - met toch vooral een liberale schnitte - hadden ook voor een sociale coalitie kunnen kiezen, maar kozen dus voor de VVD. Dat zegt misschien ook wel iets. Maar laten we de nieuwe coalitie eerst eens beoordelen op haar daden.

Coalitievorming is water bij de wijn doen, de SP weet dat ook. Maar die wijn moet wel te drinken blijven. De conclusie kan niet anders zijn dat de wijn vooral voor de VVD goed zal smaken.

En wat wijn betreft, is het dan oude wijn in nieuwe zakken wat deze coalitie schenkt?

Saai zal het niet worden in Venlo nu er feitelijk alleen GroenLinks en de SP overblijven waarvan men echte oppositie mag verwachten. Een oppositie die de komende vier jaar keihard nodig zal zijn om mensen niet buiten de boot te laten vallen.

• 18-04-2014: Omroep Venlo: Coalitieprogramma in vogelvlucht
• 25-03-2014: SP teleurgesteld in uitkomst informatieronde
• 20-03-2014: Verkiezingen gewonnen! SP nog nooit zo groot in Venlo!