Venlo

De gemeenteraad stelde woensdag de ‘verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning’ vast. Daarbij gaat het om de beschikbaarheid én betaalbaarheid van de (thuis)zorg zoals aanpassingen (steunbeugels, traplift), collectief vervoer, maaltijdservice, indicaties enzovoorts. Door de bezuinigingen en oplopende tekorten staan de WMO-voorzieningen onder druk.

Met de introductie van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) in 2007 werden welzijnsvoorzieningen, de Wet voorzieningen gehandicapten (WVG) en een deel van de bijzondere ziektekosten (AWBZ) op lokaal niveau bij elkaar gebracht. Het is op zich geen slecht idee om meer samenhang te brengen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning. Hierdoor kan een sluitend netwerk tot stand worden gebracht. De uitvoering vindt door de gemeente plaats, dicht bij de mensen, uitgaande van de in de wet gestelde eisen.

Toch blijft de WMO voor grote onrust zorgen in Nederland. Duizenden ervaren krachten worden ontslagen, anderen moeten fors loon inleveren. De ontslagen, goedopgeleide medewerkers kunnen alleen als laagbetaalde alfahulp terugkomen. De zorg moet zo goedkoop mogelijk, stopwatchzorg deed z’n intrede, de kwaliteit ging achteruit. Indicatie verliep bureaucratisch en op afstand zonder de situatie letterlijk gezien te hebben. Thuiszorg is verworden tot schoonmaak. Verzorgenden zijn ingeruild voor thuishulp, vakantiebaantjes en poetsploegen, zonder zorgkennis en een scherp oog voor iemands situatie of welzijn, of voldoende kennis van de Nederlandse taal. Personeel en cliënten betalen een hoge prijs. Gebruikers gaan mogelijk hoge eigen bijdragen betalen en kunnen hun vertrouwde hulp verliezen.

Mensen die zorg nodig hebben, krijgen minder of helemaal geen zorg meer. Instellingen leveren de huishoudelijke zorg onder de kostprijs en gemeenten zitten met tekorten, zo ook Venlo.
Dat zijn enkele gevolgen van de (invoering van de) Wmo en van marktwerking in de zorg. Los van de bezuinigingen op het Persoonsgebonden budget (PGB) en het Fokuswonen die ook al leiden tot verschraling van de zorg en grootschalig banenverlies.

Een belangrijk bezwaar tegen deze WMO is dat er onvoldoende geld naar de gemeenten gaan voor de uitvoering van de WMO-taken. Een van de redenen waarom de gemeenteraad het raadsvoorstel hierover woensdag besprak.
In het stadhuis is al vaker gesproken over de lokale uitvoering van de WMO en het prijskaartje dat daaraan zit. Zorg kost geld. Het is een taak van de overheid te zorgen dat niemand buiten de boot valt, en de zorg krijgt die men nodig heeft. De zorgvraag neemt toe wat gevolgen heeft voor het WMO-budget.

De PvdA sprak in een eerder debat op 8 februari duidelijke taal: “Het doel van de WMO is niet ‘hoe houden we de financiën op orde’ maar ‘hoe houden we de zorg op peil’”. Bij die woorden kunnen we ons aansluiten.
In die zin gaan we niet als rekenmeesters met de botte bijl ingrijpen voorbereiden maar juist kijken hoe zaken slimmer kunnen. Ook moet er een appèl komen dat het budget gewoonweg ontoereikend is en met een toename van de zorgvraag ook ontoereikend blijft. Je kunt mensen geen zekerheid bieden op goede zorg en dan er op bezuinigen.

Eigenlijk is het heel simpel. Als het budget ontoereikend is moet er gekeken worden hoe dit komt en of dingen efficiënter kunnen waarmee we geld besparen zodat het budget op peil blijft. Daarnaast kunnen we de algemene reserve aanspreken om het WMO-budget aangevuld te krijgen. Immers is de algemene reserve een potje voor onvoorziene kosten.
Gaat de SP verzoeken om de reserves aan te spreken? Uit het verleden weten we dat met de verhoudingen in deze raad een oproep daarvoor kansloos is maar we willen het meegeven als een mogelijkheid. Onttrekkingen uit de algemene reserve komen vaker voor, het potje is niet heilig.
Zoals de wethouder eerder al zei: “Het doel is om zo efficiënt mogelijk met middelen om te gaan”. Een goed plan ook om ‘op=op-budgetten’ te verlenen in plaats van de uitvoering bij 1 instantie neer te leggen die mooie omzetten kan halen met het monopolie, zoals bij scootmobielen.

In reactie op de VVD-motie: Ja, we moeten op de centen letten maar het gaat ons te ver om nu als een boekhouder, een cijferfetisjist zonder oog voor de werkelijkheid, te eisen dat onttrokken geld zo snel mogelijk terug naar het reservepotje moet. Dat geld komt wel terug, die afspraak staat, maar voor nu is het belangrijker om rekening te houden met de mensen en even wat minder met de kille cijfers en boekhoudkundige overhevelingen.

Voor de lange termijn dient het Rijk aangesproken te worden op haar verantwoordelijkheid dat het budget ontoereikend is. We hebben het al vaker gezegd; rijkstaken overhevelen naar gemeenten kan alleen als daar ook toereikend budget bijgevoegd wordt. Graag horen we van het college van B&W of ze dat gaat doen want de zorgvraag blijft toenemen waardoor het WMO-budget keer op keer onvoldoende zal blijken, en we in deze raad een herhaling van zetten zullen krijgen de komende jaren.

Dan de indicatiestelling. De werkwijze waarop het CIZ indiceerde en herindiceerde, waaronder het veelal telefonisch keuren van mensen, gaf een scheef beeld van de werkelijkheid, met alle trieste gevolgen van dien. Het is goed dat er keukentafelgesprekken gaan plaatsvinden. Maar laat dit geen maatregel zijn om te kunnen bezuinigen. Want niets vervangt het persoonlijke contact met mensen en een inkijk in de leefomstandigheden van zorgvragers.

Het is dan wel handig om die ‘keukentafelgesprekken’ te laten uitvoeren door mensen met verstand van zaken, die ook doorvragen ofwel weten wanneer mensen mooi weer spelen terwijl er minder of juist meer aan de hand is. Weten hoe je zorgvragers de schaamte voorbij kunt helpen maar ook kennis van de veranderende omstandigheden van mensen (vandaag gaat het goed maar hoe het er morgen voor staat is maar de vraag), het beeld achter het verhaal naar boven halen. Ook als het gaat om mensen die zorg mijden of zelf niet om zorg kunnen vragen.
Een goed persoonlijk gesprek zorgt voor een goede indicatie en zorg op maat, zeker bij extra kwetsbare mensen. Alleen zo kunnen we mensen de zorg aanbieden die ze nodig hebben, om te kunnen functioneren en/of om weer verder te gaan, op weg te helpen of verder te adviseren.

Laat voor de keukentafelgesprekken de eigen medewerkers deskundig worden (als ze dat al niet zijn), of kijken waar we gebruik kunnen maken van de deskundigheid (liefst tijdelijk), of desnoods de deskundigen binnen halen. Kwaliteit gaat immers voor kwantiteit.
Daarnaast moet de focus niet alleen liggen op de keukentafelgesprekken maar ook op de opvolging hiervan. Het niet bij 1 gesprek laten maar dit monitoren.

Ook in Venlo dienen goede voorzieningen voor maatschappelijke ondersteuningen op peil te blijven en voor iedereen bereikbaar. Eigen verantwoordelijkheid en een eigen bijdrage mogen er niet toe leiden dat mensen geen gebruik meer kunnen maken van zorg, of het mensen ervan weerhouden zorg aan te vragen. We wensen geen tweedeling. Dat kost op de lange termijn ons allen meer geld dan het op korte termijn zou besparen.

We willen graag dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, de levensloopbestendige woningen nemen toe. Hierdoor besparen we op bepaalde zorgkosten en bijzondere ziektekosten. Wel zorgt het ook voor meer vraag naar bijvoorbeeld trapliften, aangepaste toiletten, douches en steunbeugels. Voorzieningen uit de WMO. Geen ontmoedigingsbeleid maar per zorgvraag bekijken welke voorziening nodig is lijkt ons een goede afweging. Ook hierbij geldt dat persoonlijke benadering en maatwerk leidend dienen te zijn.

Ten slotte. Zorg is kostbaar, goede zorg kost geld. De WMO en haar voorzieningen mogen niet ten koste gaan van het prijskaartje, en het blind staren op cijfers, in plaats van te kijken naar wat mensen nodig hebben. We moeten efficiënt om gaan met het beschikbare geld. En als er geld bespaard kan worden door slimmer te werken of door hergebruik van goederen dan juicht de SP dat toe. Niets is erger dan kostbaar zorggeld verspillen wat mogelijk ten koste gaat van de zorg.

De SP steunt dan ook de motie over regie in eigen hand houden, bereikbaarheid van de zorg, en de maximering van de eigen bijdrage. Ook de motie over monitoring, nulmeting en klanttevredenheidsaspecten krijgt onze steun.
Ik sluit af met een oproep aan het college van B&W: Houd de menselijke maat vast.

Vindt u ons goed bezig? Maak de SP groot en steun ons
Actiewebsite ‘Zorg geen markt’
Actueel nieuwsoverzicht SP.nl/zorg en welzijn