Venlo

Ieder jaar zijn 4 en 5 mei weer dagen waarbij het gevoel binnen een dag om moet. Sommige mensen vragen zich af of we 5 mei nog wel moeten vieren, anderen vinden het een beetje achterhaald om op 4 mei twee minuten stil te zijn. Maar wat herdenken we eigenlijk, en is het de moeite waard?

Column door Ton Heerschop, SP-raadslid in Venlo

Op 4 mei staat Nederland stil bij de slachtoffers die sinds de Tweede Wereldoorlog voor de bevrijding van Nederland of in dienst van het land zijn gevallen. Het is dus nadrukkelijk geen herdenking van alleen militaire slachtoffers. En ook niet van alleen slachtoffers tussen 1940 en 1945. We herdenken eenieder die door oorlogsgeweld het leven liet, ongeacht geloof, overtuiging, huidskleur of afkomst.

Op 5 mei vieren we vrijheid. Maar wat is vrijheid nu eigenlijk? Is vrijheid het recht hebben om te leven zoals je wilt, binnen de redelijke grenzen die de Nederlandse wet stelt? Is het vrijheid om te zeggen wat je wilt en hoe je dat wilt? Als dat vrijheid is wie zorgt er dan voor dat deze beschermd wordt? En hoe zorgen we ervoor dat de verschrikkelijke situatie van de jaren veertig van de vorige eeuw zich inderdaad niet herhaalt?

Laatst las ik dat in een dorp in Hongarije paramilitaire extreemrechtse figuren in uniformen al zes weken de lokale Roma zigeunerbevolking schrik aanjagen. Het ergste van de berichtgeving is dat de een groot deel van de bevolking dat niet beroert! Ook de overheid doet er niets tegen! De volgorde van eerst criminaliseren, vervolgens demoniseren, en dan vervolgen van een gehele bevolkingsgroep werkt in Hongarije dus nog steeds. In een land dat nu voorzitter is van de EU! Het is een pijnlijke vaststelling…

Maar Hongarije en dat dorp zijn ver weg van het op dit gebied relatief rustige Venlo. In onze gemeente worden in de lokale politiek geen mensen op basis van ras, religie of wat dan ook weggezet als bij voorbaat crimineel, dom of onaangepast. Wethouder Mark Verheijen verdedigde vorige week het vrije woord door te stellen dat het door CDA, VVD en PVV in de provincie Noord-Holland verbieden van een lezing, omdat deze te zeer de PVV zou raken, ronduit dom was. Als SP zijn we het hartgrondig met hem eens. De Franse schrijver en filosoof Voltaire gaf het al aan: “Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen”.

Voltaire raakte precies dat wat de democratie inhoud, namelijk de verdediging van het vrije woord. Maar er is meer, democratie en politiek spelen zich niet alleen af in raadszalen of Kamergebouwen. Iedere burger wordt geconfronteerd met besluiten die volksvertegenwoordigers nemen en die daarover, bij wijze, dagelijks verantwoording moeten afleggen. Ook als een besluit genomen is mogen alle rechtswegen bewandeld worden tot aan het hoogste rechtsorgaan toe. Als men, los van de mening over de hoogte van straffen, de kwaliteit of onafhankelijkheid van rechtspraak of rechters openlijk in twijfel trekt, zet dit de bijl aan de wortel van de democratie en de vrijheden die zwaar zijn bevochten in de afgelopen eeuwen.

Het Nederlands volkslied spreekt aan het einde van het zesde couplet over “De tirannie verdrijven die mij, mijn hart doorwondt”. Deze elementen van een verwijzing naar het in de basis afwijzen van tirannie is een uitspraak voor democratie en vrijheid voor iedereen die in Nederland woonachtig is en zich houdt aan de spelregels.
De 4e en 5e mei staan voor die vrijheden die de democratie, met al haar onperfecte aspecten, kan waarborgen. De dichter en verzetsstrijder Henk van Randwijk zei het al: “Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht”.

Als op zoveel momenten in onze geschiedenis verschillende mensen zich uitspreken tegen tirannie en voor vrijheid van het volk, dan kan het toch niet anders zijn dat deze twee meidagen bij uitstek reden zijn om stil te staan bij het grote goed van het vrije woord, de vrijheid om te zijn wie we zijn, en vooral de afwezigheid van angst en tirannie te gedenken en te vieren. Zijn 4 en 5 mei achterhaald? Zie Hongarije, en laat het in Nederland nooit meer zo ver komen. Gedenk het verleden, vier de vrijheid.

05-05-2010: Vier de vrijheid want hij is kwetsbaar