Venlo

Raadslid Ton Heerschop is zaterdag geslaagd voor de twee-jarige kaderscholing 'Groep van 30'. In Den Haag hield hij voor een zaal vol toehoorders een betoog over marktwerking in de ziekenhuiszorg.

De ‘SP Masterclass’ is een scholing uitgestreken over ruim twee jaar, bedoeld om SP-talent nog beter te leren praktische standpunten te formuleren, en deze ook te kunnen onderbouwen en verdedigen met goede argumenten. Met deze cursus zorgt de SP ervoor dat de kweekvijver aan talent een nog betere basis krijgt en er goed geschoold vers bloed in de politiek komt.
De Masterclass staat ook wel bekend als de 'Groep van 30' (het aantal deelnemers) of 'Het klasje van Marijnissen'. In Tons geval waren zijn cursusleiders Tweede Kamerlid Renske Leijten en oud-Kamerlid en huidig partijpenningmeester Rosita van Gijlswijk.

Afgelopen zaterdag was er voor één van deze 'groepen van 30' een afsluitende dag in Theater Diligentia in Den Haag. Elk van de cursisten had de opdracht om in zeven minuten uit het hoofd een verhandeling te geven over een controversieel onderwerp dat nog niet volledig is uitgekristalliseerd. Veertien mensen hielden deze zaterdag hun gloedvolle betogen over uiteenlopende onderwerpen die ze zelf hadden uitgekozen en moesten verdedigen. Aan het eind kregen de cursisten uiteraard een bloemetje en de bijhorende oorkonde.

Ton Heerschop (raadslid voor de SP in Venlo en werkzaam als hoofd veiligheid in het ziekenhuis Venlo) hield een betoog over de goede en slechte kant van marktwerking in ziekenhuizen. Aangezien hij zelf in een ziekenhuis werkt, ziet hij haarfijn wat er zoal mis gaat door de doorgeschoten marktwerking in de zorg. Het zorgniveau is de afgelopen jaren verschoven van 'de beste kwaliteit en de beste zorg' naar 'kwantiteit, productie draaien en dan ook nog zo goedkoop mogelijk'. Nog meer marktwerking en onderlinge concurrentie maken de zorg niet beter maar vooral duurder en onmenselijker.

Hieronder het betoog zoals Ton Heerschop dat zaterdag uit sprak tijdens zijn finale van de zesde 'Groep van 30':

Geachte dames en heren, beste partijgenoten,

Wat is het toch met de SP dat zij zich zo druk maakt over de negatieve gevolgen van de marktwerking in de Nederlandse ziekenhuizen? Laten we blij zijn met de positieve kanten van die marktwerking. Er zijn er velen maar laat ik er drie opnoemen.

In de eerste plaats beginnen verzekeraars nu eindelijk eens een discussie over het aantal eerste hulpen in Nederland. Van 106 kunnen we gemakkelijk terug naar 45 omdat de moderne ambulance best in staat is om iemand binnen drie kwartier op een eerste hulp te hebben. Naast de eerste hulp wordt de daarachter liggende operatiekamer dan ook eens veel optimaler gebruikt. Eerste hulpen en operatiekamers zijn net zo duur als een Jumbojet van de KLM, en die zetten we ook ‘s nachts niet aan de grond, waarom dan niet effectiever deze dure afdelingen gebruiken? Daarnaast is teruggaan naar 45 eerste hulpen ook gelijk een oplossing voor het vraagstuk rondom personeelstekorten.

Tweede voorbeeld zijn de zogenaamde buitenpoliklinieken. Eindelijk zorgt de marktwerking ervoor dat de medisch specialist uit dat bastion, die ivoren toren, ziekenhuis komt en naar de mensen toegaat. In dorpen en kleinere kernen zien we steeds meer van dit soort poliklinieken ontstaan en dat is een goede zaak, dankzij de marktwerking!

Als laatste voorbeeld veiligheid. Het is ronduit een schande dat ten gevolge van het gepruts van artsen en verpleegkundigen 1735 mensen jaarlijks overlijden in onze ziekenhuizen. Geen ziekenhuis wil als onveilig te boek staan, zeker nu er marktwerking is. Opzetten van veiligheidssystemen en voldoende managers om te controleren dat er veilig gewerkt wordt is gelukkig een verplichting geworden.

Dames en heren, schrikt u niet.
Voor u staat geen liberaal, u bent ook niet verdwaald en ook zit u niet bij een bijeenkomst van de VVD. Het voorgaande is de tekentafelwerkelijkheid van ‘Den Haag’. De werkelijkheid is vele malen triester. De zorg wordt duurder in Nederland, niet alleen omdat de vraag groter is geworden maar veel meer nog omdat de zorg teveel figuren aantrekt die geen enkele moeite hebben om over de rug van zieken geld te verdienen.
Socialisten zijn echter realisten en ik wil u graag de werkelijkheid schetsen.

Ja, natuurlijk zijn operatiekamers duur. En ja, er kan nog best wat slimmer gepland worden. Maar ongelukken en geboortes laten zich niet plannen. Het heeft geen zin om een ambulance binnen een kwartier ter plaatse te hebben als de rit naar het ziekenhuis vervolgens een uur duurt.
De druk om geld te verdienen neemt onethische vormen aan, vinden ook verschillende artsen. Want als je iemand intensieve zorg moet geven hoe verleidelijk is het dan om dan ook maar per definitie de patiënt aan de beademing te leggen ook al is dat medisch gezien niet echt noodzakelijk. Een bed met beademing doet het tenslotte drie keer ‘beter’ in opbrengst dan een bed zonder. Als u hiervan schrikt; dit soort discussies lopen in Nederlandse ziekenhuizen!

Het sluiten van eerste hulpen heeft niet alleen effecten voor operatiekamers of aanrijdtijden van ambulances. Sluiting van deze afdelingen is ook gelijk het wegvallen van verloskunde. Immers de operatiekamer moet beschikbaar zijn voor een keizersnede. Waar ambulances drie kwartier rijden doet de aanstaande vader met de puffende aanstaande moeder er waarschijnlijk een half uur langer over. Ik vraag mij af hoeveel kinderen straks langs de snelweg geboren worden.

Als het gaat om poliklinieken in de dorpen dan zien we die vooral ontstaan aan de randen van de verzorgingsgebieden van ziekenhuizen. In dorp A komt dan dus een polikliniek van ziekenhuis B en eentje van ziekenhuis C. Beide willen immers terrein veroveren. In Limburg zien we dit bijvoorbeeld in Panningen waar op steenworp afstand een polikliniek ligt van het ziekenhuis Venlo, en verderop dus nog eentje maar dan van het ziekenhuis Geldrop. In Echt, een dorp van nog geen 8.000 inwoners, precies hetzelfde; een polikliniek van het ziekenhuis Roermond maar ook eentje van het ziekenhuis uit Sittard.
Twee keer de kosten van een pand, apparatuur en personeel! Het voorbeeld dat de marktwerking de zorg duurder maakt! Het alternatief zou tenslotte zijn om landelijk de verzorgingsgebieden voor ziekenhuizen aan te wijzen.

Als laatste het verhaal over veiligheid.
Te vaak vergelijkt men de zorg met de luchtvaart. Nu wil het gegeven dat ik in beide sectoren heb gewerkt en dus weet hoe het er aan toe gaat daar. Een piloot die hoort dat het vliegtuig waarmee hij moet gaan vliegen slechts 50% motorvermogen heeft en het landingsgestel mogelijk niet goed functioneert, zal niet gaan vliegen. Die piloot zit immers voorin het toestel en komt zelf als eerste bij het ongeluk aan.
Maar weigeren wij mensen die slechts voor 50% werkende longen of nieren hebben bij onze ziekenhuizen? Nee, als beschaafd land doen we dat niet. En juist bij kwetsbare mensen is de kleinste fout fataal. We zullen nooit fouten kunnen uitsluiten, maar doen alsof er doorlopend geblunderd wordt gaat te ver. De cijfers per ziekenhuis vergelijken zoals appelen op de markt is ronduit krankzinnig.

En dan heb ik het nog niet gehad over de ongekende macht van de verzekeraars die massaal op de stoel van de dokter zijn gaan zitten. Ze eisen registratie na registratie en vragen daarmee nog meer bureaucratisch gedoe in de ziekenhuizen. Niemand wil een verpleegkundige die lijstjes invult over het aantal doorligwonden, we willen juist dat ze deze verzorgt.
De gezondheidszorg is niet gebaat bij winstuitkeringen. Verpleegkundigen kiezen niet voor het beroep omdat men winst wil maken over de rug van zieke mensen. Ziek worden is geen keuze.

Ook de investeerders moeten ver van de gezondheidszorg vandaan blijven. Gebeurt dit niet dan zullen zij eisen gaan stellen aan het rendement op hun investering. Die investering kan vervolgens alleen renderen als ziekenhuizen de meest kosteneffectieve operaties doen. Dus meer knie- en heupoperaties maar minder behandeling van kankerpatiënten. Meer dialyse maar minder aandacht voor de gezondheidsproblemen rondom ouderen. Dit zal uiteindelijk gaan richting minder afdelingen met hoog specialistische zorg zoals zieke zuigelingen en eerste hulpen.

Beste mensen ik probeer hier argumenten te geven om lokaal en landelijk nog sterker tegen die marktwerking te kunnen strijden.
Wees waakzaam wat er met de ziekenhuizen in uw omgeving gebeurt. Let op fusiebesprekingen en op privé geld dat in deze ziekenhuizen wordt gestopt. Let op het beleid wat men zegt te voeren en spreek met de medewerkers van die ziekenhuizen. Want als de beslissing eenmaal is gevallen om een eerste hulp of verloskunde te laten verdwijnen in een gemeente, dan is deze voor altijd verdwenen.

Niet managers, niet mooie certificaten helpen mensen. Het is zoals Agnes Kant ooit zei: “Mensen helpen mensen”.
Ik dank u voor uw aandacht.

(Het gesproken woord geldt.)

13-06-2009: Vervoort slaagt voor SP Masterclass