Venlo

Afgelopen dinsdag gingen twee SP’ers op bezoek bij de WAA en het Werkplein in Venlo. We zagen veel positieve zaken maar merkten ook dingen ter verbetering op. Aan de werknemers lag het niet want hun enthousiasme en inzet is prijzenswaardig.

De gemeenteraad was uitgenodigd voor een zes uur durend werkbezoek aan de WAA en het Werkplein in Venlo. Bij elke uitnodiging stellen we ons de vraag of we daar op in gaan. Deze uitnodiging aanvaardden we graag omdat we geïnformeerd willen worden over de stand van zaken, te meer omdat we in 2008 al eens zelf, samen met een SP-Kamerlid, op werkbezoek gingen bij de WAA. De ervaringen en kritiek van destijds zouden we als nulmeting kunnen zien en nu bekijken wat er verbeterd is.

De WAA is met 1363 medewerkers het bedrijf voor de sociale werkvoorziening in de regio Beesel, Venlo en Bergen. Ze noemt zich een zakelijke dienstverlener maar is vooral de uitvoerder van de WSW en andere arbeidsmarktprojecten. Haar missie is het ondersteunen van werkzoekenden met een (dreigende) grote afstand tot de arbeidsmarkt bij het (her)vinden van gepast werk.

In 2008 stelde ze een nieuw strategieplan vast met als doel om de gemeentelijke bijdrage vanaf 2014 naar nul euro te brengen. Daar waar ze in het verleden regelmatig geld van de gemeente nodig had om haar doelen waar te maken. De WAA wil dé specialist zijn als het gaat om de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt, maar zich ook op de commercie storten en als netwerkorganisatie de speler zijn van en voor de regio. Dit wil men doen door naast de WSW de doelgroep te verbreden als “bewuste keuze om de dienstverlening mee vorm te geven.”

De WAA is steeds op zoek naar bedrijven en orders zodat er werk blijft voor haar medewerkers. “Een aparte afdeling is daarvoor belast, maar kreeg een klap van de economische crisis, waarbij orders sterk terugliepen of werden ingetrokken. Nu komt er voorlopig weer voldoende werk binnen maar het blijft knokken om de planning steeds rond te krijgen.”, aldus Clemens van Breukelen, stafhoofd beleid en ondersteuning.

Voor de SP is het belangrijk dat mensen die bij de WAA werken als normale werknemers worden gezien en niet als mensen die een aparte behandeling nodig hebben. Sommige bedrijven echter denken dat de inzet van WAA’ers een melkkoe is, en vragen hoeveel subsidie ze kunnen krijgen voor een werknemer. “Ook die bedrijven worden geholpen maar het is beter wanneer er een ’echte klik’ is; dat bedrijven beseffen welk potentieel ze kunnen binnenhalen in hun firma.”, aldus directeur Rob Schmitz.

Na de presentaties en vragenronde was het tijd voor wat wij SP’ers het meest interessante vinden bij werkbezoeken; de vloer op, kijken op locatie en praten met de arbeiders hoe het nu werkelijk zit. Want managers en directeuren kunnen mooie verhalen vertellen en prachtige cijfers laten zien maar de mensen die het werk uitvoeren weten vaak beter hoe het zit en vertellen veelal een interessanter verhaal. Zo ook vandaag.

Als eerste werd de groenvoorziening bezocht. Aan de Papegaaistraat werden de plantsoenen gesnoeid. “We worden jammer genoeg minder ingezet. Om kosten te besparen, zeggen ze dan. Maar intussen hoor je wel meer klachten van mensen over de wildgroei en het onkruid in de wijk.”, zegt een van de medewerkers die al 18 jaar naar volle tevredenheid bij de WAA werkt. Het werk doen ze graag, in het zomerseizoen buiten, in de winter binnen bij bijvoorbeeld kwekerijen. “Drie jaar geleden was ik nog dakdekker, ben het dus gewend buiten te zijn in weer en wind. Na mijn ontslag kon ik hier terecht.”
Ze vinden het jammer dat de buurt net doet alsof ze er niet zijn; “Er is geen contact met buurtbewoners terwijl wij wel mooi het groen voor ze bijhouden. Een gemis.” In de struiken worden nog regelmatig heroïnespuiten gevonden, vooral aan de Kaldenkerkerweg in Venlo. Daarvoor hebben ze zelfs speciale doosjes waar de spuiten veilig in opgeborgen kunnen worden voordat ze na inzameling vernietigd worden.

Volgende halte zijn de schoonmakers op het Valuascollege. De Stichting Maatschappelijke Ondersteuning (SMO) is een aparte club maar die wel onder de scholen valt. Hiermee is een meerwaarde gekweekt doordat het personeel bij de school hoort, daar waar bij vorige schoonmaakbedrijven de mensen er buiten vielen en ook zo behandeld werden. “Nu zijn ze één van ons. Er is wederzijds respect tussen de WAA’ers, overig personeel en de leerlingen.”, aldus de teamleider.
Elke zes weken zijn alle gangen en zalen geboend, alles wordt elke dag schoongemaakt. “Dat moet ook wel want ik vond in een lokaal wel eens 121 propjes in twee lesuren.”, vertelt een schoonmaker. “Er wordt nu elke dag schoongemaakt en daarmee hebben we een schonere school voor hetzelfde geld. Sterker, de school is nooit zo schoon geweest en ouders complimenteren ons met opmerkingen zoals “Mijn dochter durft hier wel naar het toilet””, vertelde ons de teamleider vol trots.

Vervolgens treffen we de reinigingsgroep die in Venlo-zuid de speelplaats zojuist weer spik en span heeft overgedragen aan de wijk. Een medewerker uit zijn teleurstelling: “Voorheen maakten we de binnenstad elke dag schoon, nu gebeurt het hooguit twee keer in de week. Als ik door het centrum loop na mijn werk erger ik me aan het vuil op straat dat ik met mijn collega’s had kunnen wegwerken. Jammer dat daar geen aandacht voor is.”
In 2001 maakte de WAA een grote omslag door reiniging niet langer als productiewerk te zien maar als dienstverlening te beschouwen. Dit zorgde er echter ook voor dat de helft van de medewerkers vanwege bezuinigingen weg moest, omdat ze een participatiebaan hadden. “Ontzettend jammer, het waren goede mensen die nu terug bij de gemeente zijn verdwenen in de kaartenbakken.”, zegt de teamleider hierover.
Hij vervolgt: “Sommige ex-WAA’ers zijn nu binnen de gemeente zelf in dienst genomen waarmee het verplicht Europees aanbesteden voorkomen wordt. Want dat brengt alleen bureaucratisch gedoe met zich mee.” Een medewerker stelt resoluut: “De gemeente moet beseffen dat elke euro die wordt uitgegeven aan de WAA naar Venlo terug gaat, en niet naar een willekeurig bedrijf. Het geld vloeit terug, dat is onze kracht.”

Terug naar het WAA-gebouw waar de afdeling medische systemen werd bezocht. “Het bedrijf waarvoor we onze producten maken is ruim 17 jaar klant bij ons, naar volle tevredenheid, omdat we kwaliteit leveren!”, vertelt het afdelingshoofd vol enthousiasme. Hij vervolgt: “We zijn nu bezig met het bedenken van het omhulsel waarmee een nieuw type röntgensysteem voor MRI-scanners waterdicht moet functioneren. Daarnaast maken we de bedekking voor ziekenhuismatrassen.” Een medewerker zegt hierover: “We maken spullen die mensen echt beter kunnen maken. Daarom ben ik er trots op om voor deze afdeling te mogen werken.” Vol enthousiasme laten de mensen zien waar ze mee bezig zijn. Of het nu het sorteren van knoppen is die het röntgensysteem bijeen houdt, of het waterdicht maken van het systeem met een warmte-element.
Dan is het ineens ‘einde dienst’ en verlaten ze de afdeling, maar niet voordat ze zelf de spullen netjes opgeruimd hebben. Een werknemer moet nog extra aangespoord worden om het werk neer te leggen maar hij wil nog ‘even’ iets afmaken. Aan motivatie dus geen gebrek.

De WAA richt zich op de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt en krijgt zodoende vanuit diverse instanties nieuwe potentiële collega’s binnen. Deze komen terecht op de ‘afdeling instroom’ waar men een programma van drie maanden volgt zodat de WAA een beeld krijgt welke vaardigheden iemand heeft. Men begint met productiewerk (inpakken, houtbewerking, fietsen maken) om vervolgens te testen hoe het met de fijne motoriek is gesteld. “Het werk is een middel niet het doel. Door te testen kijken we steeds verder wat iemand kan, welke affiniteit en motivatie er is. Meten is weten en door te observeren leren we iemand goed kennen zodat die op een geschikte plek terecht komt.”, vertelt een begeleider.
Na die eerste periode volgt een snuffelstage van drie weken waarna de vaste begeleider samen met de teamleider een advies geeft. Vervolgens wordt een plan van aanpak voor de middel- en lange termijn opgemaakt dat tussentijds gecontroleerd wordt. Deze aanpak geldt voor iedereen die ‘buiten’ de aansluiting met regulier werk mist maar is niet vergelijkbaar met de re-integratie.

Ook werd het Werkplein aan de Prinsessesingel bezocht. “Wanneer jongeren (tot 27 jaar) zich inschrijven zijn ze gegarandeerd van inkomen, minimaal het minimumloon. Via Werkplein bij een uitzendbureau ingeschreven staan betekent voor hen de opgave om de jongere ‘geplaatst’ te krijgen. Bij een plaatsing zijn de kosten voor de nieuwe werkgever, lukt het niet dan zijn de kosten voor het uitzendbureau.”, vertelt een medewerker.
Men let er op dat jongeren ook door een jonge medewerker worden geholpen, deze kunnen zich beter verplaatsen in hun belevingswereld, maakt het contact soepeler en werkt laagdrempeliger. Afdelingshoofd Louis Litjens zegt hierover: “Wat bij werkzoekenden telt is wat iemand wél kan en daarin wordt degene geadviseerd. Bij het Werkplein werken opvallend veel jongeren, die komen zelf met creatieve ideeën om mensen te activeren en aan werk te helpen. De meeste ideeën worden uitgewerkt en in praktijk gebracht, dat vind ik fantastisch.”
SP’er Alexander Vervoort: “Ik heb de indruk dat het Werkplein stukken beter functioneert dan het afstandelijkere CWI en het UWV dat daarbij in de nek hijgde. Het lijkt nu meer op wat ooit het Arbeidsbureau was, een sterke individuele en menselijke benadering om mensen gericht naar werk te helpen. Instanties moeten zich dienstbaar opstellen en de wijze waarop het Werkplein én doorverwijst én helpt met het invullen van aanvraagformulieren is een grote stap voorwaarts.”

De WAA is een belangrijke schakel om iedereen aan het werk te krijgen, ongeacht beperkingen. Deze investering in mensen betaalt zich terug in tevreden mensen; in werknemers die in een positieve sfeer samenwerken met collega’s diverse achtergronden, die vol motivatie hun werk doen. Werk dat ze belangrijk vinden, er met enthousiasme over vertellen en gewaardeerd willen worden. Dit verdient respect, waardering en continuering.
SP'er Stefan Hugues: "Jammer dat juist het coalitieakkoord stelt dat het investeren in mensen er even niet meer in lijkt te zitten. Mensen moeten het nadrukkelijk maar zelf uitzoeken, hun eigen verantwoordelijkheid nemen en zij die dat niet meer kunnen mogen via de WAA of in een werklozenproject meewerken in bijvoorbeeld de groenvoorziening. Werken is een recht en een plicht. Er dient met eer en geweten te worden omgegaan met juist die mensen die in onze samenleving langs de kant komen te staan."

De dag werd afgesloten met een evaluerend vraaggesprek met forumleden die bij de WAA betrokken zijn. Daarmee kwam na dik zes uur een einde aan het werkbezoek. Het Werkplein en de WAA zijn op de goede weg maar er blijven verbeterpunten. Hopelijk maken de aanstaande gemeentelijke bezuinigen geen einde aan de ingeslagen weg. Een kritische SP zal hiervoor moeten blijven waken.

WSW-ers kunnen voor hulp en advies, maar ook voor het vertellen van positieve en minder positieve ervaringen, altijd contact opnemen met de lokale SP of via het landelijke wswplein.nl

WSW plein: "De sociale werkvoorziening moet beter!"
13-11-2008: SP op bezoek bij de WAA in Blerick
4-7-2008: Onderzoek SP: sociale werkvoorziening steeds slechter