Venlo

Maandagavond hield de SP een informatie- en discussieavond over het TTIP-verdrag tussen de EU en VS en alle mogelijke gevolgen daarvan. Kamerlid Jasper van Dijk en milieukundige Guus Geurts gingen in debat met het publiek wat zorgde voor een levendige discussie met voor- en tegenstanders.

TTIP is een voorstel van de Amerikaanse overheid en de Europese lidstaten om de handel tussen beide makkelijker te maken. Maar wat dit voorgenomen vrijhandelsverdrag precies inhoudt is voor velen volstrekt onduidelijk.

Daarom organiseerde de SP-Venlo hierover een discussieavond, op 5 oktober, in het Venlose Hotel Wilhelmina.

De bijeenkomst werd mede mogelijk gemaakt door steun van vakorganisatie FNV en Milieudefensie, die beide door campagnedrukte helaas geen vertegenwoordigers naar Venlo konden afvaardigen.

Een divers publiek luisterde naar de inbreng van SP-Kamerlid Jasper van Dijk, milieukundige en publicist Guus Geurts en handels- en investeringsadviseur Roeline Knottnerus van SOMO en TNI.

Roeline kon dan niet fysiek aanwezig zijn maar gaf via een videoverbinding een inleiding op het onderwerp.

Guus Geurts gaf daarna de aftrap om de aanwezigen bij te praten hoe allerlei eerdere verdragen nu leiden tot TTIP en welke negatieve gevolgen dit kan hebben voor de voedselproductie, voedselveiligheid, positie van de landbouw(ers) in ontwikkelingslanden maar ook in Europa. Bijvoorbeeld handelsverdragen tussen de VS, EU en Afrikaanse landen werpen voor die laatsten eerder handelsbarrières op dan dat ze voordeel bieden.

Jasper van Dijk vertelde dat TTIP al in 2016 werkelijkheid zou kunnen worden; de onderhandelingen zijn in volle gang maar totaal niet inzichtelijk want niemand krijgt de tekst te zien en de EU stuurt erop aan om alleen in Brussel zelf goedkeuring te vragen voor het verdrag. In wiens belang is dat?

Critici vrezen dat de veel lagere Noord-Amerikaanse normen en waarden ten aanzien van (voedsel-)veiligheid, arbeidsrechten en consumentenrechten zwaarder zullen gaan wegen.

Met TTIP zouden EU-lidstaten belangrijke collectieve verworvenheden, burgerbescherming en het zelfbeschikkingsrecht opgeven en overgeleverd worden aan het recht van de sterkste, zoals het tv-programma Tegenlicht zondag jl. liet zien.

Foto: Maarten Wolterink

Meest omstreden onderdeel van TTIP is ISDS, het ‘investor state dispute settlement’ dat bedrijven de mogelijkheid geeft om overheden aan te klagen wanneer die hun investeringen schaden.

Jasper van Dijk gaf het voorbeeld van het Zweedse Vattenfal, het moederbedrijf van Nuon, dat Duitsland voor 4,7 miljard euro aanklaagde omdat dat land kernenergie vanaf 2020 in de ban wil doen. Vattenval stelt dat ze daarmee een 'winstverwachting' misloopt en er compensatie voor wil.

Guus Geurts gaf meer voorbeelden van ISDS-claims in Roemenië, El Salvador, Guatemala, Indonesië, Zuid-Afrika, Canada. Zo werd via een ISDS-claim alsnog een kolencentrale in Hamburg gebouwd ondanks dat Duitsland die onwenselijk vond en vergunningen daarvoor introk.

Geconcludeerd mag worden dat de claimbeluste investeringsadvocaten geen bescherming van een gunstig handelsbelang zijn maar eerder een bedreiging voor onze democratie.

Jasper van Dijk: “Het is onverstandig wanneer op winstmaximalisatie beluste multinationals, als roofkapitalisten, regeringsbesluiten terzijde schuiven en hun wil via een partijdig arbitragetribunaal in Washington kunnen doordrukken op straffe van miljardenclaims.”

“Het wrange is dat de EU stelt dat ze ISDS inmiddels afgezwakt heeft in TTIP, maar tegelijkertijd met Canada onderhandelt over een vergelijkbaar handelsverdrag, CETA, waarin ISDS nog volledig staat opgenomen. Als CETA wordt aangenomen halen we via een omweg ISDS alsnog op onze hals. Zeker gezien de meeste bedrijven een vestiging hebben in Canada en dus ook Nederland via die route kunnen aanklagen.”, zei Jasper van Dijk.

TTIP en CETA zijn dus eerder een bedreiging dan een uitkomst. Vooral 'big business' en ISDS-advocaten zullen van de verdragen profiteren, ten koste van onze verworvenheden, standaarden en economie, die met TTIP zal krimpen en zeker 700.000 banen kunnen verloren gaan, zo bleek uit een berekening.

Foto: SP

Daarnaast blijft de vraag wie het voor het zeggen heeft, en wat ons dat kost, als TTIP en CETA worden aangenomen.

Terecht kwam daarop de vraag uit de zaal wat we kunnen doen om TTIP te voorkomen. Jasper vertelde dat in alle EU-landen handtekeningen worden opgehaald tegen de komst van TTIP, inmiddels ruim 3 miljoen waarvan ruim 110.000 in Nederland.

Op zaterdag 10 oktober gaan tienduizenden Europese burgers de straat op, zo ook in Amsterdam, en worden de opgehaalde handtekeningen aangeboden aan de Europese Commissie.

Ook lokaal vinden er acties plaats. Zo roepen steeds meer gemeenten zich uit als 'TTIP-vrije gemeente' of worden moties aangenomen om de eigen regering te bewegen te stoppen met TTIP.

Onder de aanwezigen op deze avond waren naast de SP-raadsleden ook raadsleden van VVD en PvdA, die naast een kritische inbreng ook meedachten om samen een dergelijke motie in Venlo in stemming te brengen. Dit wordt in de komende weken uitgewerkt.

Ook was er een man uit Woerden die speciaal voor deze discussieavond naar Venlo kwam, en foto's liet zien van lokale acties in Woerden om de burgers te vertellen wat TTIP is en zodoende draagvlak te creëren voor een gezamenlijk protest. Een prachtig voorbeeld dat ook in Venlo kan plaatsvinden.

We kijken terug op een geslaagde avond met veel discussie en inbreng van de aanwezigen. Venlo zal de komende tijd vaker gaan horen van TTIP, en wat we daar samen tegen kunnen doen.

• RTL Nieuws, 22-09-2015: Wat Nederland over TTIP kan leren van Roemenië
• Jasper van Dijk legt in dit tekenfilmpje (4 minuten) helder uit wat de gevaren zijn van TTIP.
• Het satirische tv-programma Zondag met Lubach besteedde twee keer aandacht aan TTIP en ISDS.