Venlo

De SP gaat regelmatig op werkbezoek om de realiteit te toetsen aan de papieren werkelijkheid die vanuit 'Den Haag' en de gemeente wordt opgelegd. Zo was de SP-afdeling maandag op werkbezoek bij Emmaus Feniks; een organisatie en leefomgeving voor hen die het minder hebben als bijdrage aan een betere wereld.

Emmaus Feniks is een beweging met 400 vestigingen op 4 continenten in 40 landen verbonden via Emmaus Internationaal. Ze werken vanuit het ideaal 'niet ouwehoeren maar uitvoeren; wat gaan we doen?!', een ideaal dat de SP als muziek in de oren klinkt. Begin 2007 heeft Emmaus Feniks zich gevestigd in de voormalige Trappistenabdij aan de Ulingsheide in Tegelen.
Het doel is het leveren van een bijdrage aan een betere wereld voor iedereen omdat er veel armoede en onrecht is, ook in de gemeente Venlo. Onrecht kent vele gezichten en extremen, er is armoede voor de één en overvloed voor de ander.

Op 16 februari brachten vijf SP'ers een werkbezoek aan Emmaus Feniks. De abdij is nu een ontmoetingsplaats voor idealisten en hulpzoekers onder het motto: samen leven, samen werken en samen delen. Iedereen is gelijk aan elkaar maar iemand moet de leiding op zich nemen. Harry noemen ze het 'Opperhoofd', Marja wordt 'Moeder Hen' genoemd, als moeder aller haantjes.

Met een hartelijke ontvangst en onder het genot van koffie werden we ontvangen voor een inleiding via spraak en beeld. 'Opperhoofd' Harry en 'moeder' Marja (“onze achternamen doen er niet toe”) steken meteen fel van leer: “Er wordt bijzonder veel over ons geluld maar niet met ons en dat zijn we beu!”
In 2007 zei wethouder Lamers (GroenLinks) over Emmaus: “Het zijn een stel amateurs dus verwacht er niks van”. Ze kunnen zich er nog steeds boos om maken en zijn blij dat er eens een politieke partij echt komt praten en kijken in plaats van over hun rug heen er iets over zeggen. Marja: “We vragen om geen cent en scharrelen ons geld wel bij elkaar. We hebben meer mensen opgevangen en er tijd in gestoken dan wethouder Lamers, bij vriesweer zelfs mensen moeten weigeren, met pijn in het hart.”

Emmaus is een veelvoorkomende naam (scholen, verzorgingshuizen) maar Feniks is uniek. Harry: “Sinds juli 2007 zitten we hier. We zijn zonder vergunning begonnen. De verkoop is geen doel, slechts een middel om te kunnen voorzien in onze behoefte. We doen daarom ook geen detailhandel, laat dat duidelijk zijn. Enkele Emmaus-vestigingen zijn al tussen de 25 en 50 jaar bezig, dus we hebben daarvan goed kunnen afkijken en leren. Het is een formule waarin heel veel mogelijk is.”

Deze organisatie vangt mensen uit een probleemsituatie op met name dak- en thuislozen, bied hen de mogelijkheid hun leven weer op de rit te krijgen. Gelijktijdig krijgen deze mensen met idealen de kans deze in de praktijk te brengen, ieder naar eigen wil en kunnen, zoals het repareren van wegwerpartikelen, het demonteren en monteren van beschadigde spullen, land bewerken of omgaan met dieren.

Marja: “We bieden de mensen opvangruimte, scholing en ontwikkeling zodat mensen na een tijd weer op eigen benen kunnen staan. Wanneer alles opnieuw is ingericht, gerenoveerd en aan alles voldoet, is er in de toekomst ruimte genoeg om in de voormalige abdij zo'n 35 tot 40 mensen te kunnen herbergen. Nu zitten er maar tussen de 14 en 16 mensen die kunnen worden opgevangen.”

Er is in van alles voorzien: eigen moestuin, smidse, bakkerij, kringloop etc. Geef mensen de mogelijkheid om opnieuw te beginnen. Van de eventuele winst wordt een gedeelte weggegeven aan projecten waar het niet aan de strijkstok blijft hangen, goede hulpprojecten in de eigen samenleving en ontwikkelingslanden zoals een kinderziekenhuis in Roemenië waar ze goederen en geld zelf heen brengen.

De eigenaar van de abdij is het Armenfonds van de R.K.-kerk dat de abdij niet aan een projectontwikkelaar wilde verkopen en de gebouwen niet opgedeeld ziet worden. De doelstelling van Emmaus Feniks beviel goed, ook omdat Emmaus oorspronkelijk werd opgericht door de Franse pater en weldoener Abbé Pierre.

In de toekomst wil Emmaus Feniks graag woonruimte bijbouwen op de grond direct om de abdij heen maar wel passend en voldoend aan de ecologische hoofdstructuur met respect voor de omgeving en de natuur. De abdij moet dan onderverdeeld worden in brandveilige compartimenten. “Dat wordt een hele klus, een hele dure klus ook”, aldus Harry. De abdij moet vleugel voor vleugel worden aangepakt, te beginnen bij de gastenverblijven (die moeten later het geld gaan opbrengen); een kostbaar project van minstens 300 duizend euro.

De verwarming, water- en gasleidingen en elektra werd net als de gebouwen zelf kris-kras aangelegd en verkeren in zeer slechte staat.
Harry: “Daar is in al die jaren niets aan gedaan want dat was voor de paters ook niet van belang. We hebben daardoor hele koude winters gehad. De vorige was al erg koud en was in die zin een goede voorbereiding op deze afgelopen nog koudere winter. We hebben ruimten verwarmd met een hittekanon waarmee we kamer voor kamer langs gingen om te zorgen dat de leidingen daar niet zouden bevriezen.”

“De gebouwen zijn allemaal zo lek als een mandje. Continue opletten en het oor te luister leggen of we ergens een sissend geluid hoorden en zo ja, konden we daar de leiding weer repareren. Zo bleven we bezig, dag en nacht, per toerbeurt. Voordeel was dat gelekt water meteen weggeschept kon worden als ijs.”, vertelt Harry er droogjes bij.

Harry en Marja blijven er laconiek onder maar de staat van het gebouw is ernstig. De trappisten gebruikten op het einde van hun verblijf nog maar enkele ruimten en maakten nauwelijks gebruik van verwarming of elektra, onderhoud bleef achterwege. Dat heeft het gebouw geen goed gedaan, vocht en rot kregen vrij spel.

Het regelen en invullen van formulieren voor loonverzekering, uitkering, zorgverzekering en belastingen wordt voor de bewoners gedaan. “Zodat ze niet steeds met die papierwinkel geconfronteerd hoeven te worden en ze zich kunnen richten op hun herstel, hun eigen leven zonder steeds te denken aan de beslommeringen van de buitenwereld”, vertelt Marja.

Bewoners moeten werken naar vermogen en betalen hun bijdragen afhankelijk van de inkomsten die ze hebben en genereren. Marja: “Kan iemand vandaag iets minder werken en morgen meer, dan is dat prima. Iedereen heeft wel eens niet zijn dag of een periode waarin er andere dingen opspelen of dwars zitten. Daar houden we rekening mee want het werk moet er ook toe leiden dat mensen weer helder in hun hoofd worden en zaken op een rij kunnen zetten.”

Mocht door welke omstandigheid het één of ander niet lukken, dan worden deze mensen verzocht hulpverlening elders te gaan zoeken. “Mensen met echte problemen kunnen we niet herbergen, daar is echte specialistische hulpverlening voor nodig”, daar is Marja heel stellig in.

Vrijwilligers kunnen ook mensen met een taakstraf zijn die via de reclassering hier komen. Marja: “Beter dan dat ze bij een bedrijf voor nop werken en het bedrijf er zelf profijt en winst van heeft. Hier halen de mensen zelf voldoening uit hun werk en dat betaalt zich vanzelf weer terug.”
Ook via de vreemdelingendienst (IND) komen mensen bij Emmaus Feniks binnen, vaak vluchtelingen die daar 'even geparkeerd' moeten worden. Harry: “Beter dat dan ze op straat te zetten voor die korte tijd, wat veelvuldig gebeurt met daarbij het risico dat mensen in de illegaliteit geraken.”

Emmaus vraagt niet naar het verleden van mensen maar naar hun hier en nu, wie ze nu zijn en waar ze heen willen met hun leven. Ze kijken door de 'deuken, rugzakken en problemen' van mensen heen en zien dan mooie mensen die er graag voor willen gaan. Mensen betalen 325 euro kost en inwoning en krijgen 35 euro zakgeld per week. Buiten de kost en inwoning wordt verwacht dat de mensen bij Emmaus gaan werken, om dat aspect weer aan te leren, terug in het ritme te komen en als zingeving.

Marja: “Dagelijks is om half negen 's ochtends komen we met koffie en koek bijeen in de huiskamer voor de werkbespreking waarin taken en werk wordt verdeeld. Iedereen weet dan wie wat gaat doen die dag. 's Avonds na het avondeten evalueren we de dag bij de koffie in een kringgesprek waar alles op tafel komt, ook alle twijfel, frustratie, vragen en woede. Heel gezellig, soms confronterend maar goed.”

“Belangstelling, respect en begrip voor elkaar en elkaars verschillen. Een gezin dat hier wel eens komt meehelpen heeft dit evaluatiesysteem thuis overgenomen en het werkt erg goed; alles is bespreekbaar en iedereen weet waar hij aan toe is en wat er gaande is.”, zegt Harry.

Marja: “We hebben 3 grondregels: werk, gemeenschap, dienstbaarheid. Ook al hebben we niks, toch delen we. Tevens is het een nieuwe kans voor afgedankte spullen want het inzamelen en verkopen van goederen is een belangrijke activiteit. De gemeenschap halen op afroep spullen op of hebben ruimtes beschikbaar waar mensen hun goederen kunnen brengen, zoals kleingoed, meubels, kleding en elektrische apparaten, soms worden ze gerepareerd en daarna te koop aangeboden. Daardoor krijgen deze spullen ’n tweede leven. Woensdag en zaterdag is onze markt met kringloopspullen geopend.”

Marja: “Die muur om ons heen staat er niet voor niets. Niet om de wereld van ons af te schermen maar om onze leefwereld te beschermen. Zie ons in dat licht als het dorp van Asterix en de buitenwereld als die van de Romeinen: die zijn gek, dat zijn de malloten die leven naar elke ruis.”

“Soms moeten we ook hulpverlener spelen of zelfs huisadvocaat. We moeten permanent aanwezig zijn en maatwerk leveren.
We leven in 1 groot thuis maar wel een glazen huis; je kunt je wel overal verstoppen maar we zien en horen alles; de sociale controle is groot met allemaal grote broers en zussen om je heen die een oogje in het zeil houden op elkaar.
Als je niet hard kunt lopen moet je het niet doen anders ga je struikelen.”, zegt Harry desgevraagd.

Marja sluit ons bezoek af met de woorden: “Gezien dit project en de omstandigheden, sociale ontwikkeling voor de medemens kan ik niet anders oordelen, dan die dit lezen, dit project te ondersteunen.”

Vol verwondering kijken we terug op een interessant werkbezoek. Wij zijn meer te weten gekomen over de nieuwe bewoners van de Ulingsheide en zij dat niet iedereen in de politiek een vuil spel speelt maar er ook oprecht geïnteresseerde mensen bestaan die zich met politiek bezig houden om het voor iedereen beter te maken.

We hopen dat Emmaus Feniks vlug de financiën vindt om de voormalige abdij en haar bijgebouwen op orde te maken. Liefst nog voor komende winter. De kringloopwinkel is alvast een succes, hopelijk sluiten de mensen 'van buiten' deze bijzondere gemeenschap in hun armen. Hun inzet en passie verdient respect.