Venlo

De laatste tijd lees je vaker over een nieuwe golf van herindelingen in Limburg. Zo moeten Arcen&Velden ineens opgedeeld of bij Venlo gevoegd worden, net als Beesel-Reuver. Ook rondom Helden moeten ineens alle omringende gemeenten opgaan in een allesomvattende groeistuip. Waarom moet dat? Waar is dat goed voor? Heeft de burger nog iets te vertellen?

Zo wil gedeputeerde Driessen (CDA) dat er alleen nog maar een paar hele grote gemeenten overblijven en wenst hij zelfs dat heel Zuid-Limburg onder de gemeente Maastricht moet behoren!?! Dit soort beroepspolitici beseffen niet wat een gemeentelijke herindeling met zich mee brengt: een grotere gemeente betekend niet dat het er beter op wordt. Juist eerder slechter blijkt met eerdere herindelingen.

Als er al herindelingen nodig zijn, dan dienen die van onderop gesteund en aangestuurd te worden na goedkeuring door de bevolking, en niet van bovenaf opgelegd te worden.

Vraag mensen in voormalige gemeenten of ze zich thuis voelen in hun nieuwe gemeente en het antwoord is vaak van niet. Men voelt zich erbij hangen als een stiefdochter waar niet naar omgekeken wordt maar die wel extra plichten en kosten mag ophoesten. Zo ook in Venlo: vraag een oorspronkelijke inwoner van (Hout)Blerick, Belfeld, Tegelen of de Boekend of die zich Venlonaar voelt en je krijgt nog net geen mep verkocht.
Sinds de laatste herindeling in 2001 toen Belfeld en Tegelen werden geannexeerd door Venlo is de onvrede toegenomen; voorzieningen werden wegbezuinigd, bestedingen voor de dorpen werd schraler, en de mensen kregen te maken met hogere heffingen voor riool, belasting, waterschap, enzovoorts. Liefst willen de mensen weer een eigen laagdrempelige en aanspreekbare gemeente die oor heeft voor haar inwoners. Men voelt zich niet gehoord en tweede rangs.

Inwoners van Tegelen en Swalmen hebben jaren lang geprotesteerd tegen een samenvoeging van hun geliefde dorp, maar werden niet gehoord. De politiek besloot over de ruggen van de mensen heen dat ze van de een op de andere dag gedwongen Venlonaar of Roermondenaar werden. Met Belfeld ging het nog schandaliger. Dit leuke dorp werd letterlijk in een zucht en een adem aan Venlo verpand.

Herindelingen vinden vooral plaats onder het mom van efficiency, schaalvergroting, bezuiniging op het ambtenarenapparaat, en vanwege een betere economische positie. Raar dat we daar de afgelopen honderd jaar nooit iets over hoorden, raar ook dat na zo'n herindeling niets veranderd aan die redenen. Door een herindeling ontstaan gemeenten met overcapaciteit op het ene vlak en enorme tekortkomingen en aderlatingen elders, men werkt vervolgens allesbehalve efficiënt waardoor er weer flink gesnoeid en bezuinigd moet worden. En wie is daar de dupe van? Niet de politici die besloten tot de herindeling.

Daarnaast het democratische aspect: als er gemeenten verdwijnen betekend dit ook een aderlating in volksvertegenwoordiging. Er komen minder raadsleden, commissieleden en wethouders voor terug. Ook de inspraak die de burger had wordt hiermee verkleind en de drempel verhoogd. De nieuwe gemeenteraad verwordt tot een lappendeken van partijen en raadsleden die enkel voor eigen dorp prediken, en het algemeen belang laten liggen omdat men niet wil omkijken naar de problematiek van de andere gemeentedelen. Ook deze mensen zullen net als alle inwoners opnieuw moeten integreren in de nieuw gevormde gemeente, en dat kost veel tijd en veel geld. Is het die energie en euro's wel waard?

Neem "Groot-Venlo": ze menen zich te groot voor het servet, maar zijn te klein voor het tafellaken. Het ooit mooie, leefbare Venlo is verworden tot een grauwe logistieke industriestad zoals je ze in Oostbloklanden aantreft. Ook de behandeling van de inwoners is vergelijkbaar. De leefbaarheid is in het gedrang, voor handhaving is geen tijd, mensen kennen elkaar niet meer, Venlo is verworden tot uitgestorven slaapstad omgeven met suburbs en handelsterreinen. Met centra waar geen hond wil komen, een slechte concurrentiepositie voor het MKB en vooral winkels; veel leegstand en enorme woningnood; met een sociale huursector die weggesloopt wordt voor dure koopwoningen; met stadsnomaden die van de ene sloopwijk naar de volgende worden gedwongen. En ga zo maar door... Venlo heeft zeker een imagoprobleem maar is het niet belangrijker dat de eigen inwoners zich weer thuis gaan voelen?

Kortom is het vooral een hype om door een herindeling gemeenten nog groter te maken. Zodat zij meer subsidie kunnen wegkapen van het rijkspotje en van andere gemeenten. Gemeenten concurreren met elkaar, willen/kunnen hierdoor niet samenwerken, vinden allemaal op allerlei vlakken steeds opnieuw het wiel uit. En natuurlijk krijgen raadsleden, wethouders en burgemeesters in grotere gemeenten een paar duizend euro meer loon per maand. Zou dat ook meespelen?

Herindelen is niet alleen het verplaatsen van de vestingmuur, maar raakt vooral de mensen zelf: de sociale cohesie, het democratisch appèl en het gemeenschapsgevoel. Wie zit er te wachten op eenheidsworst, meer van het zelfde, en hogere kosten? Dat klinkt niet efficiënt en veelbelovend, waarom dan al die herindelingen toch doorzetten? Welk belang weegt het zwaarst: die van de euro of die van de mens?

De SP is alleen voor een herindeling als deze echt strikt noodzakelijk is en als de burgers daar hun fiat over geven. Het kan nooit zo zijn dat gemeenten opgeheven moeten worden om kulverhalen of bangmakerij. Da's nergens goed voor en zeker niet voor de burgers zelf.

Alexander Vervoort, voorzitter SP Venlo